Wist je dat - reislustige windes

Elk jaar opnieuw trekken in maart en april grote aantallen windes vanuit de IJssel en het IJsselmeer via het Zwarte Water de Overijsselse Vecht op. Bij deze migratie – die volledig in het teken staat van de voortplanting – komen de windes in de Overijsselse Vecht een aantal barrières tegen.

Zo liggen er in het Nederlandse deel van de Vecht zes stuwen. Eind vorige eeuw zijn bij elke stuw vispassages aangelegd, maar de vraag was in hoeverre deze geschikt zijn voor trekvissoorten als de winde en zeeforel, maar ook voor houting en paling.

Daarom zijn er in het Swimway Vecht-project (een internationale samenwerking tussen Sportvisserij Nederland en diverse waterschappen, mede mogelijk gemaakt door Europese subsidie) inmiddels ruim negentig windes voorzien van een klein zendertje. Dat levert een schat aan informatie op.

De ingebrachte zendertjes werken drie jaar. Zo zijn de windes in die periode te detecteren zodra zij langs de speciaal geplaatste ontvangers zwemmen. Die zijn op strategische punten in de Vecht – zoals onder én boven elke stuw – gezet.

Hierdoor weten we heel nauwkeurig welke winde op welk moment waar zwemt, waar ze heentrekken en of de vispassages goed werken. Omdat er voor een ander vismigratieproject ook diverse ontvangers rondom het Markermeer en IJsselmeer staan (en deze detecties worden uitgewisseld), komen er bijzondere trektochten ‘boven water’. Windes blijken reislustiger dan je wellicht zou vermoeden.

Zo is er de winde met ‘id-nr 22915’ die de hele winter nabij het Friese Lemmer verbleef, maar daar half maart 2020 wegtrok en binnen slechts twee dagen bij de onderste stuw in de Vecht (Vechterweerd) werd gedetecteerd. Je praat dan over een zwemafstand van zo’n tachtig kilometer! Deze winde bleef gedurende drie weken boven en beneden de stuw van Vechterweerd hangen, vermoedelijk om te paaien.

Begin april verliet de inmiddels afgepaaide winde de Vecht, om tweeëneenhalve dag later weer in het vertrouwde Lemmer te arriveren. Hopelijk zien we dit exemplaar komend voorjaar weer terug in de Overijsselse Vecht.

Een andere winde werd half februari 2020 door onderzoekers van Sportvisserij Nederland ter hoogte van de stuw bij Vechterweerd van een zender voorzien. Deze vis zwom vervolgens in drie weken tijd via de vispassages van de acht tussenliggende stuwen naar de Dinkel in Duitsland.

Van een andere groep windes is gebleken dat deze twee jaar achter elkaar naar de Regge trekt om te paaien. De komende jaren zal het project Swimway Vecht nog veel meer gegevens opleveren. Het uiteindelijke doel van het project is het optimaliseren van de vismigratiemogelijkheden door de Overijsselse Vecht, met een betere en gezondere visstand als eindresultaat.